Choroby powodowane przez grzyby z królestwa Fungi, gromady Basidiomycota, klasy Basidiomycetes, podklasy Holobasidiomycetidae, rzędu Agaricales, rodziny Tricholomataceae

Słownik niezrozumiałych pojęć tutaj

Wprowadzenie

Wyróżniającą cechą grzybów podklasy Holobasidiomycetidae są ich podstawki nie posiadające przegród. Podstawki są maczugowate, cylindryczne, kielichowate lub rozwidlone. Powstające na nich basidiospory kiełkują bezpośrednio w strzępkę kiełkową lub proces ten rzadko jest poprzedzony podziałem basidiospory.

Cechą wyróżniającą grzyby z rzędu Agaricales są owocniki złożone z trzona i kapelusza, po którego dolnej stronie występuje hymenofor, głównie blaszkowy, rzadziej rurkowy. Są to owocniki jednoroczne, mięsiste lub włóknisto-mięsiste. Tkanka tworząca owocnik składa się z mocno splecionych strzępek dikariotycznych, które rozwijają się z grzybni wegetatywnej rosnącej w podłożu. Hymenofor jest zawsze skierowany ku dołowi.

Stosunkowo niewiele przedstawicieli rzędu Agaricales rozmnaża się bezpłciowo. Niektóre gatunki tworzą oidia, tj. cienkościenne zarodniki przypominające fragmenty grzybni. Oidia kiełkują tworząc grzybnię, albo zachowują się jak spermacja, tj. są nośnikami jąder przekazywanymi do grzybni z jądrem przeciwnego znaku. Inne grzyby tego rzędu rozmnażają się przez chlamidospory, sklerocja, mikrosklerocja lub pseudosklerocja.

Proces płciowy grzybów z rzędu Agaricales ma głównie charakter heterotalizmu. Połączenie się różnoimiennych jąder jest wynikiem fuzji dwóch zróżnicowanych płciowo strzępek (somatogamia) lub współdziałania oidium ze strzępkami. Kariogamia i mejoza zachodzą w podstawce. Następnie tworzą się zarodniki podstawkowe.

Hymenium tych grzybów składa się ze ściśle ułożonych obok siebie podstawek i czasami struktur zwanych cystydami i basidiolami. Hymenium to może wyścielać wnętrze rurek (np. u Boletus spp.), albo obie strony blaszek. Między powierzchniami hymeniów dwóch sąsiednich blaszek znajduje się jedna warstwa lub kilka warstw grzybni. Strukturę tę nazywa się tramą. W zależności od jej budowy wyróżnia się tramę homoiomeryczną, tj. składającą się ze strzępek podobnych, i tramę heteromeryczną, tj. złożoną z dużych kulistych do owalnych komórek.

Podstawki tych grzybów są buławkowate, przeważnie z czterema mejosporami (basidiosporami), rzadziej z dwiema. Basidiospory są kuliste, jajowate lub elipsoidalne, gładkie lub pokryte brodawkami, bezbarwne lub zabarwione.

Większość grzybów z rzędu Agaricales jest saprofitami lub żyją one w symbiozie z drzewami liściastymi i iglastymi. Liczne gatunki tego rzędu są grzybami jadalnymi, chociaż wiele innych przedstawicieli Agaricales powoduje silne zatrucia. Niewiele gatunków tej grupy grzybów jest patogenami roślin.

Grzyby z rodziny Tricholomataceae wyróżniają owocniki posiadające tramę homoiomeryczną. Zarodniki tych grzybów są hialinowe do różowych; nigdy nie są one ciemno zabarwione.

Najbardziej znanym grzybem patogenicznym z rodziny Tricholomataceae jest:

Opieńka miodowa jest chorobą powszechnie występującą, zwłaszcza na drzewach iglastych. Części nadziemne porażonych drzew ukazują objawy podobne do tych wywoływanych przez inne choroby korzeni. Są nimi zmniejszony wzrost, mniejsze i żółte igły, zamieranie gałęzi i stopniowe lub nagłe zamieranie drzew. Cechy diagnostyczne opieńki miodowej ukazują się w obumarłych miejscach kory, u podstawy pnia i na korzeniach. Między korą i drewnem występują białe płaty grzybni. Ponadto tworzą się szczególnie charakterystyczne sznury grzybniowe o średnicy od 1 do 3 mm, zabarwione na kolor czerwonobrunatny do czarnego. Sznury te są nazywane ryzomorfami i występują na korzeniach, pod korą silnie porażonego drzewa i w glebie otaczającej korzenie. W miejscach, w których grzybnia osiągnęła miazgę tworzy się rakowate narośle i wydzielają się substancje gumowate spływające do gleby. Porażone drewno zmienia się z twardego i nieznacznie wilgotnego na nieco miękkie i suche. U podstawy zamierającego lub zamarłego drzewa, wczesną jesienią wyrastają miodowe owocniki, około 7 cm wysokie, z kapeluszem o średnicy 5-15 cm. Są to owocniki Armillaria mellea.

Armillaria mellea przezimowuje w postaci grzybni i ryzomorf w porażonych drzewach lub zamierających korzeniach.

Rozprzestrzenianie się tego patogena odbywa się głównie za pośrednictwem ryzomorf i wskutek przerastania grzybni z korzeni porażonych do stykających się z nimi korzeni zdrowych. Źródłem infekcji mogą być również fragmenty ryzomorf oddzielone podczas prac mechanicznych. Basidiospory infekują zwykle tylko zamarłe korzenie lub pnie. Wytworzone na nich ryzomorfy z kolei przenoszą infekcje na drzewa zdrowe.

Ochrona drzew przed sprawcą opieńki miodowej ogranicza się do usuwania porażonych drzew, pni i korzeni oraz przerwania uprawy przez kilka lat drzew wrażliwych na Armillaria mellea. W szkółkach zaleca się okresowo przekopywać podłoże wokół drzew w celu uniemożliwienia przerastania ryzomorf drzew chorych do sąsiednich drzew zdrowych.

Cel ćwiczenia

Materiał

Atlas chorób drzew i krzewów ozdobnych. Owocniki i ryzomorfy Armillaria mellea. Okazy grzybów z rzędu Agaricales. Fragmenty gałęzi i pni porażone przez Armillaria mellea.

Ćwiczenie

Pytania

Literatura

http://www.mushroomexpert.com/armillaria_mellea.html